«Διαπορθμεύων Λόγος»: Ἡ κρίσιμη διαφορά

Ὑπάρχει κάποια λεπτή ἀλλά σημαντική διαφορά ἡ ὁποία ὑπογραμμίζει τήν ἀνάγκη του Ἐργαστηρίου «Διαπορθμεύων Λόγος»;
Ὑπάρχει, τελικά, κάτι διαφορετικό τό ὁποῖο καθορίζεται ἀπό τό σκοπό τοῦ ἐργαστηρίου καί τί σημαίνει αὐτό γιά τόν τρόπο τῶν παρουσιάσεων πού διεξάγονται μέσω τοῦ ἐργαστηρίου;
 Ἡ κρίσιμη διαφορά γιά τήν ὁποῖα γίνεται λόγος ἔχει νά κάνει μέ τόν σκοπό τοῦ ἐργαστηρίου. Μέ τό ἄν, δηλαδή, ὁ λόγος μας μᾶς περνᾶ «ἀπέναντι», ἐάν ,τελικά, εἶναι ἕνας διαπορθμεύων ἐν ἀλήθεια λόγος. Ἄν μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει νά συνειδητοποιήσουμε και νά ἐπανακτήσουμε «τό χτισμένο φῶς» τοῦ τρόπου μας. Καί φυσικά δέν πρόκειται γιά αἴγλη ἤ ἔπαρση ἀλλά γιά τόν ἐν ἀληθεία πόνο τοῦ ἤθους μας.

«Τί ἀξίζει ἕνας ἄνθρωπος τί θέλει καί πῶς θά δικαιολογήσει τήν ὕπαρξή του στή δευτέρα παρουσία;»  (Γ. Σεφέρης)
Λέμε καί κάνουμε πολλά, ξέρετε γιατί; Διότι εἶναι ἀβάσταχτη μιά ζωή δίχως νόημα. Μιά ζωή δίχως ἔνα πλαίσιο κοινωνίας μέ οὐσία. Πίσω ἀπό κάθε πράξη βρίσκεται μιά προσπάθεια νοηματοδότησης τοῦ βίου. Τό λάθος μας, ἡ ἀστοχία μας, ἄν θέλετε, συνοψίζεται σ’αὐτό πού εὔστοχα διατυπώνει ὁ Χρῆστος Μποκόρος, ὅταν λέει:
«Δέν ἀπολογούμαστε πιά στήν αἰωνιότητα».
Ὁ Ζήσιμος Λορεντζάτος ἔλεγε ὅτι πρέπει πρῶτα νά βροῦμε τρόπους ζωῆς καί μετά τρόπους τέχνης. Δέν φτάνουμε ἀπό τή γλώσσα στή ζωή, ἀλλά ἀπό τή ζωή στή γλώσσα.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὀνομάζεται Λόγος. Αὐτό δείχνει ὅτι κάθε λόγος ἐν ἀληθεία, εἶναι τόπος μυστηρίου ὅπου ὁ Θεός-Λόγος ἐνσαρκώνεται, συμπάσχει, συσταυρώνεται, ἐνταφιάζεται καί ἀνασταίνεται συνανασταίνοντάς μας. Σέ κάθε λέξη, ὑπάρχει τότε, ἐνταφιασμένη μιά δυναμική συγκατάβαση τοῦ Λόγου στά μέτρα μας. Καί κάθε φορά πού ὁ λόγος μᾶς τραβᾶ ἀπό τή λήθη τῆς ὕπαρξης στήν ἀλήθεια, μοιάζει μέ τό χέρι τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ  στήν εἰς  Ἅδου Κάθοδο πού τραβᾶ τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα ἔξω ἀπό τό βασίλειο τοῦ θανάτου.
Εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικό σέ κάθε προσπάθεια νά ἔχουμε κατά νοῦ ἐκεῖνο πού λέγει ὁ ἅγιος Ἱσαάκ ὁ Σύρος:
«Προτίμησε τήν μετά ταπεινώσεως ἡσυχία ἀπό τό νά ἀναστήσεις νεκρούς καί νά ἐπιστρέψεις στό Θεό ἔθνη πολλά».
Διότι ἄν ἡ κίνηση τοῦ λόγου πρός τά ἔξω εἶναι ἀντίθετη ἤ διασπᾶ τήν ἔσω συνάντηση μέ τόν Θεό, τότε ἀκόμη κι ἄν ἀναστήσεις τόν ἄλλον, θά τόν ἀναστήσεις ἐν τῇ ματαιότητᾳ καί ὄχι ἐν τῇ μακαριότητᾳ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἔλλειψη αὐτῆς τῆς συνειδητοποίησης καταντᾶ τά πολιτισμικά δρώμενα Δούρειο Ἵππο τῆς πνευματικότητας. Παράγει καταναλωτές καί ὄχι κοινωνούς. Παράγει θνητούς πού διασκεδάζουν τή θνητότητά τους δίχως νά ὑποψιάζονται πόση μεθεκτική κοινωνία κρατᾶ ἡ σιωπή τῶν πραγμάτων.

------------------------------------------

Συνεκτιμώντας τά παραπάνω θά γίνει παρουσίαση τῆς ἱστορίας τῆς Βόρειας Εὔβοιας κατά τήν ὁποῖα  θά τονιστοῦν  σημαντικά σημεῖα τά ὁποῖα προσπερνᾶ τό ἐκπαιδευτικό σύστημα, ὅπως ἐπί παραδείγματι ὅσα ἀφοροῦν τό Χαλκιδικό ἀλφάβητο τό ὁποῖο μεταφέρθηκε στήν ἀποικία Κύμη τῆς Ἰταλίας καί ἀποτελεῖ οὐσιαστικά τόν πρόγονο τοῦ πλέον χρησιμοποιούμενου ἀλφάβητου παγκοσμίως σήμερα, τοῦ λατινικοῦ.
Σημασία δέν ἔχουν αὐτά καθ’ αὐτά τά γεγονότα ἀλλά τό φῶς στό ὁποῖο μετουσιώνονται. Τό ἄν τελικά μποροῦμε μέσα ἀπό τά γεγονότα τοῦ βίου «νά δικαιολογήσουμε τήν ὕπαρξή μας» στή Δευτέρα Παρουσία. Δικαιώνει τόν ἄνθρωπο ἡ ἱστορική του παρουσία;

Ἐξετάζοντας τήν ἱστορία τῆς Βόρειας Εὔβοιας διαπιστώνουμε ὅτι ἀρχαιολογικά εὐρήματα μαρτυροῦν γιά τόν πλοῦτο καί τήν οἰκονομική ἄνθιση τῶν Ὠρεῶν. Τό νόμισμα πού κόβονταν ἐδῶ  ἦταν τό ἰσχυρότερο, γεγονός πού φαίνεται ἀπό τήν πλειοψηφία αὐτῶν τῶν νομισμάτων πού βρέθηκαν στά ταμεῖα τῆς Δήλου.
Ὡστόσο, τόν ἱστορικό χρόνο καταδυναστεύουν οἱ ἰσχυροί φονεύοντας, ἐκπατρίζοντας, γκρεμίζοντας. Κανένας πολιτισμός δέν διασώζεται ὅταν ἡ οἰκονομία του εἶναι μιά οἰκονομία πού δέν οἰκονομεῖ ἐν ἀληθεία τόν ἄνθρωπο, πού δέν δικαιολογεῖ τήν ὕπαρξή του στήν αἰωνιότητα. Ὁ Ρωμαίος ποιητής Ὀράτιος ὑποστηρίζει ὅτι οἱ Ρωμαίοι κατέκτησαν τούς Ἕλληνες μέ τά ὅπλα καί οἱ Ἕλληνες κατέκτησαν τούς Ρωμαίους μέ τόν πολιτισμό τους. Μέ τήν ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης χάσαμε τήν Πόλη ἀλλά ὄχι τόν πνευματικό πλοῦτο τῆς Πόλης, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνο δέν χάθηκε ἀλλά μεταλαμπαδεύτηκε καί στή Δύση. «Τό χτισμένο φῶς δέν ξεχτίζεται» γράφει ὁ Νικηφόρος Βρεττάκος. Ἡ φιλοσοφία, ἡ  θεολογία, οἱ τέχνες, τά γράμματα καί ὄχι τό νόμισμα ἀποτελοῦν  τά διαχρονικά στοιχεῖα πού μᾶς κρατοῦν ἀκόμη ἀναμμένους. Ἐπί τουρκοκρατίας ὁ λαός μας μέ τόν κοινοτικό καί ἑνοριακό του χαρακτήρα διαφύλαξε σέ θρύλους καί παραδόσεις, σέ ἤθη καί ἔθιμα, σέ κυκλικούς ἑνωτικούς χορούς πού ἀνάγουν στούς χορούς  ἀρχαίας τραγωδίας  καί σέ δημοτικά τραγούδια τά ἔπη του, δηλαδή τά πνευματικά ἐδάφη τοῦ τρόπου του. Δέν ἀφελληνίστηκε δέν ἐξισλαμίσθηκε. Κι ὅμως ἡ κρίση τῆς ἐποχῆς μας δείχνει λαό πού μεθοδευμένα ἐκπολιτίστηκε. 
Κατακρεουργημένος καί καταλεηλατημένος  μετά ἀπό δύο παγκόσμιους πολέμους δίνοντας τό αἷμα του γιά τό ἱερό σῶμα τῆς πατρίδας, ἐξαπατήθηκε ἀπό τήν τεχνοκρατία καί λησμόνησε στήν εὐζωία τόν ἀναστάσιμο παλμό τοῦ γένους του. Μέ μιά παιδεία ἀπό τήν ὁποία ἐξορίστηκαν φιλοσοφία ,φιλοκαλία, ὑμνογραφία («γράμματα, σπουδάγματα τοῦ Θεοῦ τά πράγματα»), θρύλοι, παραδόσεις ,ἤθη, ἔθιμα, οἱ  χοροί του καί ἡ μουσική του μέ ἄλλα λόγια ὁ τρόπος τῆς ζώσας ἱστορικότητάς του, εὐνουχίστηκε ἀπό τήν πραγματικότητά του καί διασύρθηκε στήν ἀπάτη καί τή λήθη ἑνός ἐπιστημονισμοῦ πού δέν οἰκονομοῦσε τόν ἄνθρωπο ἀλλά μιά οἰκονομία παραγωγῆς καί κατανάλωσης  πού ἐπιδέξια μεθοδεύει ἐκτός ἀπό  τή μνήμη νά τοῦ ἀφαιρέσει καί τό πρόσωπο, ὥστε νά μήν ἀναγνωρίζεται πιά ἀπό αὐτό ἀλλά ἀπό τό ΑΦΜ (Ἄλωση Φωτισμένης Μνημοσύνης;!) του.
 Ἀλλά ἡ ἀπώλεια προσώπου σημαίνει ἀπώλεια  πολιτισμοῦ. Ἔκπτωση τῆς κοινωνίας σέ ἀγορά. Μιά πραγματικότητα ὅπου τά ὅπλα καί τά νομίσματα νικοῦν τόν πολιτισμό καί θάβουν τόν ἄνθρωπο. Μιά πραγματικότητα δίχως πραγματικό ἄνθρωπο.
Ἄν θές νά ἐκτιμήσεις τό ὕψος ἑνός πολιτισμοῦ δές ἄν ἔχουν ὕψος οἱ ἦττες του. Θερμοπύλες, Κωνσταντινούπολη, Μεσσολόγγι, Δίστομο... μᾶς καθιστοῦν  διαχρονικά «ἐλεύθερους πολιορκημένους».  Ἀλλά ἀπό κάτι τέτοιους πολιορκημένους διασώζει τήν ἐλπίδα της ἡ ἀνθρωπότητα.
«Νά βάλλουμε τό εὐ μπροστά ἀπό τήν κάθε ἡμέρα μας, νά εὐπρεπίσουμε τήν καθημερινότητά μας. Ἀνήκουμε στό σύνολο κόσμο, δέν εἴμαστε ἐφήμεροι, μετέχουμε στήν αἰωνιότητα. Εἴμαστε ἡ ἐπικαιρότητά της... Ἐμεῖς θά πρέπει νά οἰκονομήσουμε τή ζωή μας, ὄχι ἡ οἰκονομία ἐμᾶς». ( Χ. Μποκόρος)